เอดินบะระมาราธอน หรือที่รู้จักกันในชื่อเทศกาลเอดินบะระมาราธอน เป็นหนึ่งในมาราธอนที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานและได้รับความนิยมมากที่สุดของสหราชอาณาจักร โดยเติบโตขึ้นอย่างมากนับตั้งแต่การจัดงานครั้งแรกในปี พ.ศ. 2546 เดิมทีแนวคิดของการแข่งขันนี้เกิดจากความปรารถนาที่จะสร้างงานกีฬาระดับนานาชาติครั้งสำคัญในเมืองเอดินบะระ ซึ่งจะดึงดูดนักวิ่งจากทั่วทุกมุมโลกและตอกย้ำความมั่งคั่งทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมของเมือง การจัดงานครั้งแรกจัดขึ้นในเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2546 โดยมีผู้เข้าร่วม 2,500 คน และนับตั้งแต่นั้นมาผู้เข้าร่วมก็เพิ่มขึ้นอย่างมาก โดยมีนักวิ่งมากกว่า 20,000 คนในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา

เส้นทางมาราธอนมีทัศนียภาพอันงดงามเป็นพิเศษ ผ่านสถานที่สำคัญต่างๆ ของเอดินบะระ อาทิ ปราสาทเอดินบะระ ถนนรอยัลไมล์ และพระราชวังโฮลีรูด พร้อมชมทิวทัศน์อันงดงามของชนบทโดยรอบ ก่อนจะสิ้นสุดที่เมืองมัสเซิลเบิร์ก เมืองชายฝั่งทางตะวันออกของเอดินบะระ การผสมผสานระหว่างทัศนียภาพเมืองและธรรมชาตินี้ทำให้เอดินบะระมาราธอนได้รับความนิยมในหมู่นักวิ่ง ขณะเดียวกันก็สร้างบรรยากาศที่เป็นเอกลักษณ์ให้กับผู้ชม

กิจกรรมนี้ได้กลายเป็นหนึ่งในการแข่งขันมาราธอนที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในยุโรป ด้วยการสนับสนุนอย่างมากจากองค์กรท้องถิ่น อาสาสมัคร และชุมชน ขณะเดียวกัน ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา การแข่งขันได้ส่งเสริมความยั่งยืนและความสามารถในการแข่งขัน โดยได้ริเริ่มโครงการต่างๆ เพื่อลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม เช่น การใช้วัสดุรีไซเคิล และการส่งเสริมการขนส่งที่ยั่งยืน

นอกจากนี้ เอดินบะระมาราธอนยังเป็นที่รู้จักในด้านการสนับสนุนองค์กรการกุศลต่างๆ นักวิ่งได้รับการสนับสนุนให้ระดมทุนเพื่อการกุศลต่างๆ ทำให้การแข่งขันนี้ไม่เพียงแต่เป็นกิจกรรมกีฬาเท่านั้น แต่ยังเป็นสถาบันทางสังคมที่สำคัญที่เชื่อมโยงชุมชนเข้าด้วยกัน

วิวัฒนาการของการแข่งขันวิ่งมาราธอนได้นำไปสู่การเพิ่มการแข่งขันประเภทอื่นๆ เข้ามา เช่น ฮาล์ฟมาราธอนและการแข่งขันระยะสั้น ทำให้นักวิ่งทุกระดับสามารถเข้าถึงการแข่งขันได้ การเติบโตอย่างต่อเนื่องและชื่อเสียงในฐานะหนึ่งในการแข่งขันมาราธอนที่ต้อนรับและมีการจัดงานอย่างดีเยี่ยมที่สุดในโลก ทำให้การแข่งขันวิ่งมาราธอนแห่งนี้กลายเป็นจุดอ้างอิงบนแผนที่กีฬานานาชาติ